Wat zijn organische meststoffen?

Organische meststoffen zijn meststoffen die bestaan uit plantaardige stoffen of dierlijke uitwerpselen. Een combinatie van beide mestbronnen is ook mogelijk. Daarnaast kunnen organische meststoffen ook deels bestaan uit anorganische meststoffen, ofwel kunstmest.

Om de titel “Organische meststof” te mogen dragen moet de bemesting voor minimaal 60% bestaan uit natuurlijk materiaal. Als je een zak meststof koopt kan het dus zomaar zijn dat in die zak 60% natuurlijk materiaal zit, maar de overige 40% opgevuld is met kunstmeststoffen.

Om dat te voorkomen kan je kiezen voor biologische meststoffen. Ook wel ecologische meststoffen genoemd. Door Europese wetgeving is zeer kenbaar gemaakt wanneer een meststof de naam biologisch mag dragen. Hierdoor weet je zeker dat je een biologische meststof altijd voor 100% uit natuurlijke mestbronnen bestaat.

Soorten organische meststoffen

Organische bemesting is er in veel verschillende soorten, vormen en maten. Iedere soort heeft zijn eigen samenstelling van voedingsstoffen, toepassingswijze en voor- en nadelen.

Op hoofdlijnen is organische bemesting te verdelen in 4 soorten:

  • Gedroogde mest: vaak in korrelvorm
  • Drijfmest
  • Vaste mest
  • Plantaardige meststoffen

Gedroogde mest in korrelvorm is veruit de meest gebruikte bemestingsvorm in de tuin. Dit zijn de bemestingszakken zoals je ze aantreft bij een tuincentrum. Deze vorm van bemesting ondergaat dus eerst meerdere bewerkingen voordat het in de winkelschappen terecht komt.

Dichter bij de bron staan drijfmest en vaste mest. Deze soorten van organische mest zijn onbewerkte dierlijke uitwerpselen. Drijfmest is de vloeibare variant, wat vooral voorkomt in de vorm van gier bij koeien en varkens. Vaste mest zijn dierlijke uitwerpselen gemengd met stro, zaagsel of andere vocht absorberende producten.

Plantaardige mest is gemaakt van Groente, Fruit en Tuin (GFT) afval. Dit is dus eigenlijk al het afval wat je in de groene afvalbak stopt.

Drijfmest en vaste mest in de tuin gebruiken

In de tuin worden drijfmest en vaste meststoffen nauwelijks gebruikt. Dit komt omdat de verwerking van deze organische mestsoorten nogal omslachtig is. Vooral drijfmest. Die vorm van bemesting moet gehaald worden met een mesttank en vervolgens verdeeld worden in de tuin. Voor 99% van de tuineigenaren is dat geen optie.

soorten organische meststoffen

(Bron afbeelding)

Vaste mest, zoals een gecomposteerde mesthoop of stalmest van bijvoorbeeld paarden, komt iets meer voor. Dit komt omdat deze meststoffen makkelijk zelf op te halen zijn met een auto en aanhanger. Daarbij komt nog dat vaste mest beter is voor de bodem dan drijfmest. Organische vaste mest activeert de bodem en brengt allerlei gezonde organische stoffen met zich mee.

Let op: vaste mest moet wel eerst goed (minimaal 1 jaar) gecomposteerd hebben op een mesthoop. Als je vaste mest zonder composteren in je tuin strooit komen er veel onkruidzaden mee. Binnen de kortste keren staat je hele tuin dan vol met onkruid. Ook kunnen er ziektekiemen en insecten in de verse mest zitten.

Plantaardige meststoffen

Voordat plantaardige mest in de tuin gebruikt kan worden als bemesting moet het eerst composteren. Bij het proces van composteren begin je met het maken van een mesthoop. Op die hoop kan je de volgende natuurlijke mestbronnen kwijt:

  • Groente, Fruit en Tuin afval (GFT)
  • Gras, maar niet teveel
  • Koffiedik met filter
  • Zaagsel
  • Snoeiafval, zoals takken. Zorg wel dat deze klein gemaakt of versnipperd zijn.

Let op: brood kan niet op een mesthoop. Brood activeert namelijk ongewenste schimmels, waardoor het verteringsproces in de mesthoop verstoord wordt.

Daarbij is het belangrijk dat de composthoop regelmatig omgezet wordt, zodat er lucht in komt. Om het verteringsproces te versnellen kun je gezonde bacteriën toevoegen.

Het probleem met het zelf composteren van plantaardige materialen is dat het in veel gevallen niet voldoende organische mest oplevert. Tijdens het composteren klinkt de composthoop namelijk aanzienlijk in. Hierdoor blijft er ‘aan het einde van het liedje’ niet veel compost meer over. Tevens is de overgebleven compost minder goed te gebruiken op gazons.

Gedroogde organische mest

Gedroogde natuurlijke mest is veruit de meest gebruikte soort organische bemesting in de Nederlandse tuin. Voor gedroogde mest worden vaste en drijfmest gebruikt als ingrediënten. Die dierlijke producten worden vervolgens via enorme ovens verhit zodat alle ziekte- en onkruidkiemen in de mest afsterven.

Vervolgens wordt de gedroogde mest geperst in korrels en verpakt in handbare zakken. En dan heb je dus koemestkorrels, kippenkorrels of van wat voor dierlijk materiaal de bemesting ook gemaakt is. Deze korrels zijn voorzien van een harscoating, en worden daarom ook wel gecoate meststoffen genoemd.

Aan het begin van dit artikel werd aangegeven dat een mest organisch genoemd mag worden als die voor 60% uit organische stoffen bestaat. Er zijn dus ook organische meststoffen waarbij tijdens het productproces anorganische stoffen worden toegevoegd. Dit is niet per definitie slecht. Het kan zelfs een goede aanvulling op elkaar zijn.

Hoe werken organische meststoffen?

Organische meststoffen werken heel anders dan kunstmeststoffen. Kunstmest, dat volledig uit anorganische meststoffen bestaat en dus zouten, onttrekt veel water uit de bodem. Hierdoor vermijden wormen en andere bodemdieren je tuin. Dit leidt tot een verschraling van het bodemleven, wat de bodemstructuur aantast.


Organische meststoffen daarentegen komen heel geleidelijk aan vrij. Naarmate de temperatuur in het voorjaar stijgt komen planten en bodemorganismes, zoals schimmels en bacteriën, tot leven. Deze bodemorganismes breken geleidelijk aan een mestkorrel af. Zodoende komt organische bemesting veel langzamer vrij, en voorkom je overbemesting of uitspoeling van meststoffen.

Samenstelling van organische mestkorrels

Organische mestkorrels hebben verschillende samenstellingen. Dit komt omdat elk dier een andere spijsvertering heeft en dus ook een andere mestproductie. Bijna iedere organische meststof bestaat uit de hoofdelementen die een plant nodig heeft. Dat zijn Stikstof (N), Fosfor (F) en Kalium (K), ofwel NPK.

wat is organische bemesting

In welke verhouding deze 3 elementen voorkomen is per diersoort, fabrikant en bemestingsproduct anders. Daarnaast zijn er nog specifieke voedingselementen die toegevoegd kunnen worden, om een specifiek groeigebrek aan te pakken. Denk daarbij aan ijzer, koper of calcium.

natuurlijke-bemesting

Vaak zie je op een zak bemesting staan 3 getallen staan. Op een groene zak Culterra bemesting staat bijvoorbeeld NPK = 10 + 4 + 6. Dat betekent dat er 10% stikstof, 4% fosfor en 6% kalium in de zak mestkorrels zit. Dat is een zak organische bemesting met alleen de 3 belangrijkste voedingselementen voor een plant of gazon.

Een voorbeeld waarop je kan zien dat er extra voedingselementen aan de zak zijn toegevoegd is de bemestingszak van DCM Groen Pur. Op deze zak korrelbemesting is te lezen dat de volgende voedingselementen erin zitten: NPK = 8-4-20 + 3 MgO*. MgO staat voor Magnesium, zoals je kunt zien in deze lijst met afkortingen voor bemesting.

Reactie plaatsen