Essentaksterfte: Alles wat je moet weten van de Es ziekte
20 februari 2020 

Essentaksterfte: Alles wat je moet weten van de Es ziekte

Essentaksterfte, je hebt er de afgelopen jaren ongetwijfeld het nodige over gehoord of gelezen. Deze ziekte tast zowel jonge als oude essen (Fraxinus) aan en breidt zich steeds verder uit. Essentaksterfte beperkt zich niet tot een bepaald deel van ons land, maar komt in heel Nederland voor.

De ziekte zorgt ervoor dat veel bomen het loodje leggen. Dit brengt risico’s met zich mee, want de bomen worden een stuk minder stevig. Zo kunnen er bijvoorbeeld takken afbreken. Indien de boom volledig besmet is met essentaksterfte kan hij zelfs bij het minste of geringste zuchtje wind al omvallen.

De essen ziekte is dus een zorgelijk probleem. Veel mensen hebben echter geen idee wat deze ziekte precies is. Dit helpt natuurlijk niet bij de beeldvorming over de ziekte. Daarom vertellen wij jou hieronder alles over essentaksterfte.

Wat is essentaksterfte precies?

Allereerst gaan we in op wat essentaksterfte nu eigenlijk is. Kort gezegd kunnen we essentakkensterfte omschrijven als een agressieve schimmelziekte. Essen worden volledig aangetast door deze ziekte en herstellen hier niet van.

De ziekte is al jarenlang bekend in ons land, maar de ziekte in de essentakken heeft zich de laatste jaren flink ontwikkeld. Zo is er vanaf 2016 een stijgende lijn te zien voor wat betreft het aantal essen dat te maken krijgt met deze ziekte.

Hoe wordt Essentakken ziekte veroorzaakt?

Essentakken ziekte ontstaat niet vanzelf bij essen. Nee, de ziekte wordt veroorzaakt door een schimmel. De schimmel heet Hymenoscyphus fraxineus, in Nederland ook wel bekend als het vals essenvlieskelkje. De schimmel is van origine afkomstig uit Azië.

De ziekte komt al de nodige jaren voor in het midden van Europa, maar in Nederland bleef de ziekte redelijk lang weg. De laatste jaren heeft het vals essenvlieskelkje zich ook naar Nederland verplaatst, waardoor de schimmel nu ook hier voor problemen zorgt.

Verspreiding van Es takken ziekte is eigenlijk niet te voorkomen. De schimmelsporen van het vals essenvlieskelkje verspreiden zich namelijk door middel van de wind. Hierdoor raken ook andere essen in de omgeving vaak snel besmet met essentaksterfte.

De symptomen van essentaksterfte

We gaven hierboven al aan dat essentaksterfte verspreid wordt door de lucht. De sporen worden door de wind van de ene es naar de andere geblazen, waardoor verspreiding niet tegen te gaan is. De essen worden uiteindelijk via het blad geïnfecteerd.

Essentakkensterfte herken je in het begin aan kleine vlekjes op de bladeren. Aansluitend verkleuren de nerven. Gevolg van de vlekjes en de verkleurde nerven is dat het blad van de es volledig of gedeeltelijk afsterft.

Hier kan het bij ophouden, maar dat hoeft niet. De ziekte kan namelijk ook doorgroeien via de bladsteel naar de twijgen. In de twijgen zorgt de ziekte er vervolgens voor dat de bast en het cambium worden aangetast.

Gevolg hiervan is dat het voor de sapstromen lastiger en lastiger wordt om de bladeren te bereiken. Als gevolg hiervan wordt het blad bovenin de essen dor. Het kan zelfs zo zijn dat de volledige kroon afsterft.

Is iedere es gevoelig voor de ziekte?

Na het lezen van de bovenstaande tekst vermoed je mogelijk dat alle essen in ons land vroeg of laat besmet raken met essentaksterfte. Dit is echter niet het geval. Er zijn namelijk ook essen in ons land die niet of nauwelijks hinder ondervinden van de ziekte.

De gewone es is bijzonder gevoelig voor essentaksterfte. Gewone essen leggen dan ook vrijwel altijd het loodje wanneer zij besmet zijn met essentakkensterfte. Dit geldt overigens ook voor de zwarte es en de smalbladige es. Deze soorten beschouwen we zelfs als zeer gevoelig voor de Essen ziekte.

Er zijn echter ook soorten essen in ons land die beter tegen de ziekte kunnen dan de rest. Neem bijvoorbeeld de pluimes en Mantsjoerijse es. Deze twee soorten worden als weinig tot niet gevoelig gezien voor de ziekte.

welke-essen-geen-last-essentak-sterfte

En dan zijn er nog een aantal essen die minder gevoelig zijn voor de ziekte. Dit is onder meer het geval bij de Amerikaanse es en de zachte es. Deze bomen kunnen lijden aan essentaksterfte, maar dit houdt niet in dat zij hier ook per definitie aan sterven.

We horen regelmatig verhalen over essen die resistent zouden zijn voor essentaksterfte. Tot op heden zijn er echter nog geen essen gevonden waarbij dit het geval is. In principe kan iedere es in ons land dus te maken krijgen met essentaksterfte.

Is Essen takkensterfte te bestrijden?

Nee, essen takkensterfte is helaas niet te bestrijden. Dit betekent echter niet dat alle essen in ons land vroeg of laat het loodje leggen. Nee, want zoals we hierboven al aangaven is de ene soort beter bestand tegen de ziekte dan de andere soort.

Om gevaarlijk situaties als gevolg van zieke essen te voorkomen, kiezen veel gemeenten in ons land ervoor om essen die verzwakt zijn door essentaksterfte te kappen. Zodoende kunnen er geen takken afvallen en is het niet langer mogelijk dat de boom omvalt.

Dit betekent overigens niet dat alle essen in ons land naar de grond gewerkt worden. Nee, want alleen de essen die lijden aan essentakkensterfte gaan voor de bijl. Gezonde essen blijven gewoon staan. Uiteraard worden essen altijd eerst onderzocht op de ziekte alvorens ze gekapt worden.

Over de schrijver
Koen heeft een passie voor tuinieren. Jarenlang heeft hij gewerkt als tuinman. Op Online-Tuinman.nl deelt hij informatie, tips en trucks om andere tuineigenaren te helpen bij het makkelijk en goedkoper onderhouden van de tuin.
Reactie plaatsen